Memory Surgery

anesthesia ang alak
sa pagbiyak ng utak
pagkat sabi ng duktor
alaala mo'y tumor

Libing

Dumalo ako sa piging ng mga nagluluksang anino

sa harap ng hukay sa tuktok

ng bumbunan kong tinutubuan na ng puting buhok.

Matagal kong iniwasan ang ganitong tagpo.

Pinangungunahan ng paring-babaylan ang pag-awit

ng agunyas na gawa sa mga punit-punit na tinig

ng ating pagpapaalam. Ramdam ko sa panginginig

ng boses ng mga anino ang alaala ng nagbibitak

mong pakiusap na aking pigilan

sa pamamagitan ng mga tula

ang pagkagunaw ng mundo. Ngunit mahal ko,

paano kong itatapat ang purol ng aking talinghaga

sa talas ng katiyakan ng katapusan?

Nilahad ng awit ng mga anino ang sandaling

pagtatalik ng ating mga palad, ang pagbubulungan natin

ng mga ninakaw nating tula sa likod ng buwan,

ang mga paglalakbay ng ating mga pagal na hininga

sa labi, bibig, sa loob ng baga, sa loob ng kaluluwa

ng bawat isa. Sa pagtatapos ng awit, pinaalala

ng paring-babaylan ang katiyakan ng pagiging sandali lamang

ng ating munting pag-iral sa haraya ng isa’t-isa

at sa muwang ng daigdig.

Ang hukay na ito ay pagtatangkang gawing imortal

ang paglipas ng kiliti ng iyong bulong, ng hapdi ng iyong haplos,

ng kinis ng iyong mga luha, ng gaspang

ng mga yapos na hindi mo na maibigay mula sa kabilang-buhay,

sa kabilang-ibayo, sa kabilang-katotohanang hindi ko magawang tulaan.

Isa-isang naglatag ang bawat anino ng alingawngaw

ng iyong mga himutok, ng iyong mga pakiusap,

ng iyong mga pananambitan sa pagmamatigas

ng pag-ibig kong akala ko’y imortal.

Wala akong maibulalas kundi ang paghingi ng patawad

sa kahungkagan ng aking panulaan

sapagkat hindi nito kayang pigilan

ang kamatayan

ang katapusan

ang paghimbing sa libingan ng mga alaala.

Sumunod ang mga anino sa hukay

at patung-patong silang lumikha ng imahen ng iyong mukha—

ang huling larawan ng pakiusap mong nangungulila,

ang huling ngiti mong nagmamakaawang

hawakan ko ang iyong kamay

sapagkat nangako ako sa iyo ng mga tula ng pagpapaalam

sa mga alaalang hindi pa natin nasisimulan.

Dumakot ako ng lupa upang tabunan

ang hukay na sumasalamin ng aking karuwagan,

at ng pangako kong ipinako sa krus ng pag-aalinlangan.

Paalam.

At patawad.

Wala akong krus na maitatarak upang markahan ang iyong libingan,

wala ring batong mailalagak upang ukitan ng iyong pangalan.

Ngunit alam kong magiging puti ang lahat ng buhok ko kinabukasan

at ang naaagnas mong alaala’y magiging pataba sa aking panulaan.

Minsa’y Dinaratnan Ko Ang Iyong Anino

Minsa’y dinaratnan ko ang iyong anino

sa dati nating tagpuan. Sinisiyasat niya

ang mga dating bakas ng ating yapak

na tinubuan na ng makahiya. 

Nagdadalawang-isip akong lumapit

sapagkat baka bigla itong umalis

sa kagyat na liwanag kong tangan-tangan.

Hindi ko maaninag ang kanyang luha.

Ito ba’y dahil anino rin itong nagkukubli

mula sa liwanag ng alaala? O dahil wala

siyang naipong luha mula sa mga awit at dalit

ng pagdadaop ng ating mga palad?

Minsa’y hinihinala kong ako’y kanyang sinusundan

sapagkat madalas ko siyang masumpungan

sa lahat ng mga dati nating nilalakaran.

Siya ba’y lumilimot o nagbubura

ng nakaraan? Siya ba’y lumilikha 

na ng mga bagong aapakan?

Minsa’y tinangka ko siyang sundan

sa pag-asang uuwi siya sa’yong kandungan.

Ngunit pinigilan ako ng mga alaala

ng ‘yong ligalig at kapusukan

at minumulto ako 

ng mga hinaka kong imahen na may kung ano’ng

bagong halimaw na umiidlip sa iyong kandungan.

Babalikan ko na lamang ang ating mga nilakaran

at tatamnan ng mga bagong tayutay 

ang lupang ating tinapakan.

Wala akong maididilig kindi mga panis na luha

ng panghihinayang. Baka sakaling maawa

ang lupa sa mumunting sustansyang hatid ng aking pangungulila,

at aasa akong may uusbong na mga tula.

Minsa’y dinaratnan ko ang iyong anino

sa mga madidilim na sulok na ating dinayo;

sa mga liblib na sentimiyentong pinagkublihan

natin ng mga hipong sikreto, mga nakaw na halik,

at mga kiming bungisngis. Di ko tiyak kung

naroon siya upang bawiin ang mga pangakong

ating iniukit sa dilim,

o silipin kung pinuslit ko na ang mga lihim natin

At tuluyan nang inilibing.

Aalis siyang walang dala,

ako’y magtatago upang di niya makita

ang aking pag-iisa. 

Minsan.

Minsa’y naglakas loob akong lapitan ang iyong anino

sa dati nating tagpuan, sa ilalim ng puno ng ligalig,

sa kalibugan ng buwan, sa harap ng mga nangungutyang kuliglig.

Kinuyom ko sa aking palad ang bitbit kong liwanag

ng alaala, nang hindi siya mabigla sa aking pang-uusisa.

Siya’y aking tinapik nang marahan, tulad ng malumanay na pagdapo

ng aking palad sa balikat mong pagod 

na sa pagbubuhat sa munti nating mundo.

Siya’y lumingon

at nagpakilala

na siya’y hindi iyo

kundi

anino kong nagluluksa.